Centrale banken in actie

Aandelenmarkten blijven volatiel

Na het opvallende herstel van de week voordien, moesten de beurzen vorige week weer terrein prijsgeven. De S&P500 daalde met 2% en de Nasdaq met 3%. In Europa bleef het weekverlies beperkt tot -0,3% voor de Stoxx Europe 600. Er werd vooral winst genomen op groei- en cyclische waarden (behalve materialen), terwijl de defensieve sectoren licht hoger gingen. Beleggers volgden vooral met spanning de acties van de centrale banken en de evolutie van Omikron, die nu snel oprukt in Europa en de VS.

Van duiven naar haviken

Er was met spanning uitgekeken naar de laatste Fed meeting van dit jaar. En de Amerikaanse centrale bank doet wat in de wandelgangen al circuleerde. Slechts anderhalve maand na de aankondiging van een “tapering”, versnelt ze de afbouw van haar obligatie-opkoopprogramma om tegen maart al volledig te stoppen, in plaats van tegen juni. Bijgevolg kan ook de opwaartse rentecyclus vroeger dan verwacht starten. De gemiddelde verwachting van de Fed-gouverneurs is om de rente 3 keer met 0,25% te verhogen in 2022 (in plaats van de voorheen verwachte 2 keer) en 3 keer in 2023. De centrale bank beseft nu dat ze eigenlijk al laat is om de inflatie te bestrijden. Die blijkt intussen immers niet zo tijdelijk als eerst gedacht en is zelfs verder opgelopen tot een historisch hoge 6,8%. Op economisch vlak verwacht de Fed na een groei van 5,5% in 2021 nog een behoorlijke groei van 4% in 2022.

Andere centrale banken gaan nu al een stap verder, met een eerste renteverhoging in o.a. het VK, Noorwegen, Polen, Tsjechië…

De ECB is wat trager. Ze stopt weliswaar in maart met haar “pandemisch” opkoopprogramma ten belope van 80 miljard EUR per maand, maar ze activeert tegelijkertijd een ander obligatie-opkoopprogramma voor de helft van dat bedrag, en dit tot eind 2022. Voorzitter Lagarde verwacht een eerste renteverhoging pas in 2023. De ECB verhoogt licht de economische groeiverwachting voor de eurozone in 2021 naar 5,1%, maar verlaagt deze voor 2022 van 4,6% naar 4,2%. De aanleiding daarvoor zijn de langer dan verwacht aanslepende coronapandemie en de beperkende maatregelen die ermee gepaard gaan. De onzekerheid over Omikron en eventuele nieuwe lockdowns heeft de PMI-indicator voor het ondernemersvertrouwen deze maand doen terugvallen van 55,4 naar 53,4, het laagste punt in 9 maanden.

Vreemde marktreactie

Na de Fed-aankonding om sneller dan verwacht met obligatieopkopen te stoppen, was er woensdag een korte opluchtingsrally op de Amerikaanse beurzen. Allicht een fenomeen van “sell-on-the-rumour – buy-on-the-fact”. Of de markten interpreteerden het als het einde van een onzekerheid, vermits er nu meer duidelijkheid is over het pad naar de renteverhogingen. Maar over de hele week moesten de Amerikaanse beurzen toch wat inleveren.

De reactie op de obligatiemarkten was nog merkwaardiger. Als de Amerikaanse centrale bank binnenkort stopt met obligaties op te kopen en de markt ook al voorbereidt op een opwaartse rentecyclus, zou je normaal verwachten dat de obligatierentes hierop anticiperen en dus stijgen. Toch daalden zowel de Amerikaanse als de Europese obligatierentes. Een soort vlucht naar veiligheid?

En zo eindigen we 2021

In de VS is de verhoging van het schuldenplafond eindelijk goedgekeurd, zodat de overheidsfinanciering verzekerd is tot begin 2023. Dat is toch al een zorg minder, ook al moet er nog verder debat worden gevoerd over het sociale uitgavenplan van president Biden.

Maar de evolutie van de pandemie en vooral de impact van de snel verspreidende Omikron variant blijft het nieuws domineren. Zowel in Europa als de VS zit het aantal besmettingen weer fors in de lift. Vele landen versnellen daarom de booster-vaccinaties. Maar sommige landen, zoals Nederland, gaan zelfs naar een nieuwe volledige lockdown. Het ziet ernaar uit dat 2022 nog vrij goed op 2021 zal lijken. Maar wat betreft economische groei en beursevolutie was dat alvast niet slecht.