Versnelde daling van zowel obligaties als aandelen

De S&P500 verloor vorige week 5,8% en de Stoxx Europe 600 4,6%. Sinds hun hoogtepunt van begin dit jaar verloor de S&P500 25% en de Stoxx Europe 600 zo’n 20%. Maar ook op de obligatiemarkten zien we zowat de snelste koersdalingen sinds meerdere decennia. De Amerikaanse tienjaarsrente steeg midden vorige week door tot 3,5% om op het einde van de week wat terug te vallen. En de Duitse tienjaarsrente trok aan tot 1,66%, terwijl deze eerder dit jaar nog op -0,5% stond. De Italiaanse tienjaarsrente steeg midden op de week zelfs tot boven de 4%, maar viel terug na de noodbijeenkomst van de ECB, waarop ze aankondigde om de spreads van Zuid-Europese obligaties niet oneindig te laten oplopen.

Naast de inflatie en stijgende rente is er natuurlijk ook de vrees dat de hogere rentes de economie in een recessie zullen duwen. Bijgevolg blijken ook de olie- en grondstoffenprijzen niet meer immuun voor het verzwakkende economische klimaat.

Centrale banken schakelen versnelling hoger

Na de publicatie van een hoger dan verwacht Amerikaans inflatiecijfer, was ervoor te vrezen. In plaats van de tot voor kort verwachte renteverhoging met 0,5%, deed de Fed er nog een schepje bovenop door de beleidsrente meteen 0,75% op te trekken (tot 1,50 - 1,75%), de hoogste renteverhoging sinds 1994. Bovendien sloot ze niet uit dat ook de volgende stap in juli met 0,75% zou zijn. De Fed verwacht een beleidsrente rond 3,4% tegen eind 2022 en 3,8% tegen eind 2023.

Ook andere centrale banken schieten in actie. De Zwitserse centrale bank verhoogde voor het eerst sinds lang de rente, en meteen met 0,5%. De Britse centrale bank verhoogde al voor de vijfde keer de rente met 0,25%. En de ECB, die redelijk achter loopt, kondigde het begin van zijn opwaartse rentecyclus aan met een eerste verhoging in juli, wanneer ook het opkoopprogramma van obligaties ten einde loopt. Maar als reactie op de fors stijgende Zuid-Europese obligatierentes, stuurde ze wat bij. Vervallende obligaties op haar balans kunnen flexibel herbelegd worden, bvb. Duitse vervangen door Italiaanse, zodat de renteverschillen niet te fors oplopen. Daarnaast werkt de ECB ook nog aan een nieuw instrument, maar wat en hoe is nog niet duidelijk. De aankondiging had in ieder geval al een matigend effect op de Zuid-Europese obligatierentes.

Wanneer bereiken we de beursbodem?

De jongste 2 weken zochten de aandelenmarkten nieuwe dieptepunten op. De aanleiding voor de recente sell-off was opnieuw de hoger dan verwachte inflatie (nog geen bewijs van een piek) en de havikachtige reactie van de centrale banken, die resulteerden in een sterke stijging van de obligatierente. En tegelijkertijd neemt de vrees toe dat de energie- en algemene inflatieschok, geopolitieke onzekerheid en galopperende rentes de economie naar een recessie duwen. Het consumentenvertrouwen kreeg al een forse deuk en de komende maanden volgt allicht ook een afbrokkeling van het ondernemersvertrouwen en uiteindelijk een stijging van de werkloosheid.

Mogelijk hebben we de beursbodem nog niet gezien. De waardering van de S&P500 is gedaald tot nipt onder zijn historisch gemiddelde, maar meestal overdrijft de markt voordat een trend keert. De waarderingen in Europa zijn al aantrekkelijker en liggen dicht bij historische dieptepunten. Maar de capitulatiefase moet mogelijk nog komen.

Berenmarkten duren gemiddeld 9 maanden met een totale daling van 30-40% van piek tot dal. Dat historisch gemiddelde zou betekenen dat de markten hun bodem bereiken rond september/oktober met de S&P500 rond 3000 (nog -18% te gaan). Tegen die periode zou de piek van de inflatie achter de rug kunnen liggen en de centrale banken een versnelling lager schakelen met hun renteverhogingen. De economische afkoelingsperiode is dan allicht nog niet voorbij, maar de beurzen bereiken hun dieptepunt gewoonlijk 6 maanden voor het dieptepunt van een economische cyclus.

Dan maar afwachten?

Over de duur en diepte van de dalende trend zijn we natuurlijk niet zeker. En als we wachten met kopen tot we zeker zijn dat de bodem achter ons ligt, missen we natuurlijk ook het eerste deel van het herstel, dat vaak scherp is. In plaats daarvan kunnen beleggers na iedere golf van buitensporige koersdalingen, hun posities geleidelijk opbouwen in aandelen die nu al duidelijk een te lage waardering hebben in vergelijking met hun winstpotentieel op middellange termijn. Dan bouwt men een portefeuille op aan gemiddeld lage koersen en waarderingen. Maar, toegegeven, in de huidige volatiele markten vergt dit uiteraard heel wat moed en geduld.