De coronacrisis is een voorbeeld van een zogeheten zwarte zwaan, zoals beschreven door Nassim Nicholas Taleb in De Zwarte Zwaan: De impact van het hoogst onwaarschijnlijke. Een zwarte zwaan is een onvoorspelbare gebeurtenis met een enorme impact. Taleb betoogt dat het zinloos is om te proberen zwarte zwanen te voorspellen. Maar om beter te kunnen omgaan met de volgende onverwachte gebeurtenis, moeten we meer robuustheid in de maatschappij inbouwen. We moeten er in de organisatie van onze economie en onze aanvoer- en productielijnen rekening mee houden dat zwarte zwanen altijd kunnen opduiken.
Systeemdenken
Corona confronteert ons met een tekort aan systeemdenken in onze economische opleidingen en in het economische beleid. In het oude denken is economie een bijna onafhankelijk gegeven. Terwijl die in werkelijkheid sterk verbonden is met (en afhankelijk is) van enerzijds sociale factoren als gezondheid en politieke stabiliteit, en anderzijds ecologische factoren als klimaat en de beschikbaarheid van water.
De coronacrisis herinnert ons aan iets waar ecologisten op hameren:
dat alles met alles verbonden is en dat alles elkaar wederzijds beïnvloedt. Met andere woorden: de hele economie komt in het gedrang als de menselijke gezondheid bedreigd wordt.
Veerkracht
Geen enkel systeem kan de schok veroorzaakt door een zwarte zwaan vermijden. Maar we kunnen wel veerkracht en weerstand inbouwen. De impact van de crisis van 2008 op de economie hebben we gemeten, en de lessen zijn duidelijk. Meer bepaald: alle sectoren werden getroffen, maar hoe beter bedrijven op het gebied van ESG (duurzaamheid) presteren, des te sneller klimmen ze uit het dal.
Dat zal na deze crisis wellicht niet anders zijn. Bedrijven die nu het werk anders verdelen - dus mensen deeltijds laten werken in plaats van ze te ontslaan - zullen sneller weer opstarten na de crisis dan bedrijven die nu mensen ontslaan. Zulke ingrepen vergen een goede sociale basis en een goed contact met vakbonden. Kortom: een goede governance is essentieel.