Overzicht
- De coronacrisis raakte de toch al kwetsbare luchtvaartsector hard
- De vliegtuigfabrikanten willen hun uitstoot met 50% verminderen
- In de praktijk blijft de CO2-uitstoot van de sector toenemen
- Bij gebrek aan oplossingen is het tijd voor gecombineerd transport met de trein
- De ecologische en sociale impact en de economische kosten moeten de prioriteiten zijn
Op 4 maart 2020, tien dagen voor de start van de lockdown, moest Flybe zijn vluchten stoppen. De grootste Britse regionale luchtvaartmaatschappij was het slachtoffer van structurele problemen in de sector. De pandemie verergerde die alleen maar. Op het hoogtepunt van de crisis kromp de bedrijvigheid met 90%. De luchtvaart, een sterk cyclische sector, is ook verantwoordelijk voor 6% van de positieve ‘stralingsforcering’. Dat betekent dat ze de energiebalans van de aarde verstoort en het systeem daardoor opwarmt. Bovendien zijn innovatieprocessen bijzonder lang. Kan de luchtvaart zichzelf op termijn heruitvinden? En hoe ziet het vliegtuig van morgen eruit?
Stijgende uitstoot
In 2019 verbonden de zeven grootste vliegtuigfabrikanten zich tot een daling van hun CO2-uitstoot tussen 2005 en 2050 met 50%. Maar het engagement blijft grotendeels dode letter. De sector is een van de weinige waarvan de uitstoot blijft stijgen.
In mei kwam de ngo The Shift Project in een rapport tot twee conclusies. Ten eerste blijft de luchtvaartsector groeien op een erg koolstofintensief model. Ten tweede is de marge voor technische vooruitgang van vliegtuigen nu zeer klein. The Shift Project stelt ook verschillende oplossingen voor, waaronder meer onderzoek naar energie-efficiëntie. Dat maakte het de voorbije jaren al mogelijk om de toename van de uitstoot te vertragen.
The Shift Project stelt ook verschillende oplossingen voor, waaronder meer onderzoek naar energie-efficiëntie. Dat maakte het de voorbije jaren al mogelijk om de toename van de uitstoot te vertragen.
De sector onderzoekt alternatieve energiebronnen (elektriciteit, waterstof, biobrandstoffen) om zijn milieudoelstellingen te halen.Caroline Palumbo
Oplossingen nog ver weg
De sector zelf onderzoekt intussen alternatieve energiebronnen (elektriciteit, waterstof, biobrandstoffen) om zijn milieudoelstellingen te halen. Er wordt ook gedacht aan compensatiemechanismen zoals het CORSIA-programma. Dat wil de netto-uitstoot van de sector op het niveau van 2020 houden.
Maar geen van die oplossingen is voldoende om de sector ecologisch en economisch levensvatbaar te houden. En de eerste groene vliegtuigen worden pas vanaf 2050 verwacht.
Het is dan ook hoog tijd voor diversiteit. Luchthavens kunnen vliegtuigen en treinen samenbrengen en zich omvormen tot mobiliteitsknooppunten. Verschillende landen, waaronder Frankrijk, overwegen om binnenlandse vluchten te verbieden als de treinreis minder dan 4,5 uur duurt.
De sector stelt in Europa 400.000 mensen tewerk, maar een groot deel van de luchtvaartmaatschappijen bouwden hun model op sociale dumping.Caroline Palumbo
Sociale en ecologische praktijken
Ook kenmerkend voor de luchtvaart is haar sociale voetafdruk. In Europa alleen al werken 400.000 mensen in de sector. Maar veel luchtvaartmaatschappijen bouwden hun model op sociale dumping. Ze droegen ook bij tot de ontwikkeling van het massatoerisme, dat zijn werkelijke economische en ecologische kosten niet weerspiegelt. Bovendien kan hoogstens 20% van de wereldbevolking reizen met het vliegtuig.
Rationalisering van de reële ecologische en economische reiskosten en een betere integratie van het mobiliteitsprobleem: dit zijn de prioriteiten van de sector voor de komende jaren.