De tabaksindustrie heeft voor investeerders één belangrijke troef: een aantrekkelijke return. Sinds 1989 klopt de S&P500 Tobacco Index élk jaar de S&P500, de brede aandelenindex die de bewegingen weergeeft op de Amerikaanse aandelenmarkt. ‘Met een gemiddeld jaarrendement van 15,64% bracht tabak beduidend meer op dan de 9,86% van de S&P500. Maar op vlak van duurzaamheid scoort de sector bedroevend lager’, vertelt Guy Janssens, Head of Sustainable and Responsible Investments BNP Paribas Fortis.

Kosten hoger dan opbrengsten

Uit een studie van Deutsche Asset Management blijkt dat de maatschappelijke kosten van de tabakssector 5 maal hoger liggen dan de opbrengsten. De kosten die voortvloeien uit vroegtijdige sterfte, ziekte en productiviteitsverlies stijgen tot 3% van het jaarlijkse globale bruto binnenlands product (bbp). In 2009 bedroegen de kosten van vroegtijdige sterfte alleen al in de EU 517 miljard euro. Dat is 4,4% van het totale bbp van de EU 27 (Bron: Jarvis, Vincze, Falconer, Garde, Geber, & Daynard, 2012).

BNP Asset Management sluit tabakssector uit

Wegens die redenen sloten financiële spelers als BNP Asset Management, Robeco en de Noorse Investeringsbank (die een van de grootste pensioenfondsen ter wereld beheert) onlangs de tabakssector uit hun portefeuille (Chief Investment officer, 2018). Een moedige beslissing, ondanks het korte termijnverlies voor hun portefeuilles. Hoewel een recente studie aangaf dat de uitsluiting van tabaksbedrijven de prestatie van een fonds op lange termijn niet negatief beïnvloedt (Bron: Hoepner & Schopohl, 2016).

Return tabaksinvesteringen negatief

Doordat meer en meer investeerders de tabakssector de rug toekeren, neemt de return van deze sector fors af. Die was van maart 2017 tot maart 2018 zelfs negatief, met een daling van 5,54%. ‘Duurzame alternatieven deden het in diezelfde periode veel beter’, zegt Guy Janssens. ‘De MSCI World Energy Sector, MSCI ACWI Water Utilities Index & MSCI Global Clean Technology-index stegen in die periode respectievelijk 6,95%, 1,99% en 23,92%.’

Verenigde Staten neemt maatregelen

Ook de overheden zitten niet stil. 15% van de volwassen populatie in de VS rookt. Een nieuwe maatregel moet dat aantal terugschroeven tot 1,4%. De Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) lanceerde daarom onlangs een voorstel om het nicotinegehalte in sigaretten te verminderen. Dat zal het aantal rokers in de VS drastisch verlagen. Het inperken van het nicotinegehalte maakt het makkelijker om te stoppen met roken, en leidt minder vlug tot verslaving (Bron: Mcginley, 2018).

Tabaksproducenten slaan terug

Ook in de sector zelf nemen sommige spelers de nodige maatregelen. Tabaksproducent Philip Morris wil de sigaret zelfs volledig vervangen door rookvrije producten, zoals de e-sigaret. De onderneming wil ook zijn ecologische voetafdruk verkleinen en kinderarbeid elimineren. Daarnaast wil de onderneming tegen 2020 zijn CO2-uitstoot verminderen met 70%. En ze stopt ook ontbossingen voor de productie van tabak. Met al die inspanningen willen tabaksbedrijven volgens de Wereldgezondheidsorganisatie echter vooral hun slabakkende imago oppoetsen.

Zwartgeblakerde toekomst

Hoe dan ook: de toekomst voor de tabaksindustrie  ziet er eerder zwartgeblakerd dan rooskleurig uit, besluit Guy Janssens. ‘Het geld dat nu naar gezondheidszorg gaat, had in onderwijs en infrastructuur kunnen worden geïnvesteerd. Meer en meer financiële spelers zien het niet-duurzame karakter van de sector in, en stoten deze af als investering. En als de overheden nog meer maatregelen nemen, en de bestaande regelgeving daadwerkelijk toepassen, dan zal het aantal rokers sterk verminderen. De toekomst is duurzaam.’