Overzicht
- De toeristische sector gaat door een diepe economische crisis omwille van het coronavirus
- Door de stilstand kunnen we de schadelijke effecten van massatoerisme meten
- Voorbeelden zijn de CO2-uitstoot, stijgende vastgoedprijzen en sociale dumping
- De vraag naar reizen steunt op de groei van de middenklasse en de globalisering
- Om aan de groeiende vraag te voldoen legde de UNWTO de basis voor duurzaam toerisme
Door de coronacrisis viel het vervuilende massatoerisme stil. We zagen allemaal de beelden van de Venetiaanse lagune die weer helder is geworden. En doordat we beperkt waren in onze reisgewoontes herontdekten we ook ons lokale erfgoed.
Economisch gezien is de impact van dit stilgevallen toerisme enorm. De omzet is in 2020 met 60% tot 80% gedaald. Een echte ramp, want toerisme is goed voor 10% van het bbp en 12% van de jobs wereldwijd. In 1950 waren er wereldwijd naar schatting 25 miljoen toeristen, in 2013 meer dan een miljard. Maar om die stijging in het aantal toeristen te verkrijgen, maakte de toeristische sector in het verleden keuzes die leidden tot polarisatie en de vernieling van lokale ecosystemen.
Op de erg populaire Malediven en Seychellen vertegenwoordigt toerisme tussen 30% en 80% van de totale uitstoot.
Ecologische en sociale gevolgen
In 2018 was toerisme verantwoordelijk voor 8% van de wereldwijde CO2-uitstoot. Voor sommige landen is dat percentage een pak hoger. Op de erg populaire Malediven en Seychellen vertegenwoordigt toerisme tussen 30% en 80% van de totale uitstoot.
Ook het financiële model van de sector loopt op zijn einde. Denk maar aan het faillissement eind 2019 van Thomas Cook, het oudste reisbureau ter wereld. Het kon de concurrentie niet aan met online verhuurplatforms zoals Airbnb. De groei van die platforms leidde in veel steden ook tot een stijging van de vastgoedprijzen.
Tegelijkertijd boden low-cost luchtvaartmaatschappijen vluchten aan tegen spotprijzen, maar ten koste van aanzienlijke sociale dumping.
95% van de wereldbevolking nam nog nooit het vliegtuig en slechts 10% van de Amerikanen reist naar het buitenland, vergeleken met 25% van de Fransen.Caroline Palumbo
Aanhoudende vraag
De maatschappelijke impact is dus aanzienlijk, en dat terwijl toerisme wereldwijd een luxe blijft. 95% van de wereldbevolking nam nog nooit het vliegtuig en slechts 10% van de Amerikanen reist naar het buitenland, vergeleken met 25% van de Fransen.
De ontwikkeling van het toerisme gaat hand in hand met de opkomst van de middenklasse, vooral in Azië. Ook verruimde het soort toerisme aanzienlijk. Behalve in zakenreizen resulteerde de globalisering in een geografische verspreiding van families, waardoor een ‘ identiteitstoerisme’ ontpopte. Dat fenomeen zal verder groeien en verplicht de sector om van model te veranderen.
Duurzaam toerisme
De Wereldorganisatie voor Toerisme (UNWTO) is zich bewust van de ecologische vraagstukken en zette daarom het One Planet-programma op. Het doel is om "toerisme te ontwikkelen dat rekening houdt met de economische, sociale en ecologische effecten". Geïnspireerd door de doelstellingen van de Verenigde Naties inzake duurzame ontwikkeling, steunt het op drie pijlers:
- Optimaal gebruik van middelen met behoud van het milieu, natuurbronnen en de biodiversiteit
- Respect voor de sociaal-culturele authenticiteit van gastgemeenschappen en bijdragen tot intercultureel begrip
- Verschaffen van sociaal-economische zekerheid op lange termijn voor alle belanghebbenden (stabiele jobs, uitkeringen, sociale diensten voor gastgemeenschappen)