Olieprijs begin dit jaar opgeveerd
Na de olieprijscorrectie in de tweede jaarhelft van 2024 door zorgen rond overaanbod, is de Brent-prijs begin dit jaar plots weer opgeveerd van 70 tot 80 USD. Dat hield vooreerst verband met de koudegolf in Noord-Amerika en Europa. Maar misschien nog meer met een verrassende laatste daad van de Biden-regering: een strengere afdwinging van sancties op de Russische olie-uitvoer naar China en India. Dit onder meer via een boycot van een groter deel van de Russische tankervloot. De Biden-regering had de voorbije jaren niet al te nauw toegezien op de naleving van embargo’s op de olie-uitvoer door Rusland, Iran en Venezuela, om opwaartse druk op de olieprijs te vermijden. Van de net gestarte president Trump verwacht de markt een strengere houding ten aanzien van Iran en Venezuela. Maar is dat compatibel met zijn ambitie van lagere energieprijzen en
inflatie?
Drill, baby drill
In zijn verkiezingscampagne beloofde Trump om de inflatie te verlagen via lagere energieprijzen, door de Amerikaanse olie- en gasontginning nog op te drijven. De voorbije jaren is de Amerikaanse olie- en gasproductie al in belangrijke mate gestegen. De Biden-regering wilde omwille van milieuredenen toch wat paal en perk stellen aan de ongebreidelde groei van vooral schalie-olieprojecten. Maar Trump wil nu het roer weer omgooien via heel soepele vergunningsprocedures, ook voor schalie- en diepwater-ontginning. Uiteraard zal dit gezien de projectduur pas na enkele jaren resulteren in extra aanbod, en enkel wanneer de energieprijzen voldoende hoog blijven om de olie- en gasbedrijven tot die investeringen te overtuigen. Dus misschien is Trump’s echte ambitie niet om de energieprijzen te verlagen, maar om de Amerikaanse energiesector te stimuleren tot hogere productievolumes bij degelijke prijzen. En zo de wereldwijde energiedominantie van de VS nog uit te breiden. De toenemende export van Amerikaanse olie en gas naar Europa wordt dan een groeiende bron van inkomsten.
Onderliggende vraag/aanbod-ontwikkelingen wijzen meer op overaanbod
Los van Trump’s politiek, evolueert de oliemarkt meer in de richting van overaanbod. De wereldwijde vraag groeit nog slechts met 1% per jaar, mede door het effect van de energietransitie. Zelfs in China dat afgelopen jaar toch een economische groei van 5% boekte, is er nog nauwelijks groei van de olieconsumptie, als gevolg van de snelle elektrificatie en shift naar EV’s.
Daartegenover was er de jongste jaren een vrij sterke groei van het aanbod in niet-OPEC landen zoals de VS, Canada, Brazilië, Guyana… De OPEC+ (incl. Rusland, Kazakstan…) heeft het dreigende overaanbod en prijsdruk gedurende enkele jaren opgevangen door productiebeperkingen. Die zijn opgelopen tot 6 mln vaten per dag of ruim 10% van hun capaciteit. Maar omdat ze hun marktaandeel niet blijvend willen zien verminderen, besliste Opec+ om heel geleidelijk terug een deel van hun reservecapaciteit op de markt te brengen tussen april 2025 en september 2026 (2,2 mln vaten per dag). Gecombineerd met een verwachte verdere productiegroei door niet-OPEC landen van nog eens 2 mln vaten per dag in 2025 en slechts een verwachte vraaggroei van 1 mln, zou dit dus tegen eind 2025 tot overcapaciteit leiden en bijgevolg prijsdruk.
Redden Trump’s strengere exportsancties de olieprijs?
Naast de fundamentele vraag/aanbod verhoudingen, worden de olieprijzen dikwijls ook beïnvloed door geopolitieke spanningen, vooral dan deze met betrekking tot het Midden-Oosten en Rusland. Als het recente staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas (en daarvoor ook al met Hezbollah) permanent wordt, kan dat wat risicopremie uit de olieprijs halen. Het belangrijkste risico in het Midden-Oosten was een verdere escalatie van het conflict naar Iran toe, waarbij in het slechtste geval Iran de olie-uitvoer vanuit de Perzische Golf zou kunnen blokkeren. Maar die risico’s lijken nu wat te luwen.
Maar het belet misschien niet dat president Trump zijn destijds ingevoerde export-embargo tegen Iran terug wil afdwingen, en misschien idem voor Venezuela. Ook ten aanzien van Rusland zou hij de naleving van de sancties nog kunnen verstrengen om de druk op Poetin te verhogen in de nakende onderhandelingen met Oekraïne. Weliswaar, als er een soort vredesakkoord bereikt zou worden, zal de deal waarschijnlijk ook inhouden dat sommige sancties terug worden tegengedraaid.
Een volledige afdwinging van de embargo’s t.a.v. Iran, Venezuela en Rusland zou de overige OPEC+ landen de mogelijkheid geven hun productiebeperkingen grotendeels op te heffen zonder al te negatieve impact op de olieprijs. Dat zou het eerder Amerikaans gezinde Saoedi-Arabië nog niet zo slecht uitkomen. En voor Trump geeft het de mogelijkheid om de eigen Amerikaanse olie-productie te stimuleren en marktaandeel in te nemen. Trump moet er hierbij wel op toezien dat hij zijn andere ambitie niet in het gedrang brengt, namelijk de inflatie onder controle houden, dus de olieprijzen niet te ver opdrijven. In functie daarvan kan hij zijn sanctiepolitiek bijsturen. Dus, de toekomstige evolutie van de olieprijs is in grote maten in handen is van 1 man: Donald Trump.
Kerncijfers van 21/1/2025
|
Index |
Slotkoers |
+/- |
Sinds begin 2025 |
België: Bel-20 |
4268,10 |
-0,09% |
0,08% |
Europa: Stoxx Europe 600 |
525,98 |
0,40% |
3,62% |
VS: S&P 500 |
6049,24 |
0,88% |
2,85% |
Japan: Nikkei |
39027,98 |
0,32% |
-2,17% |
China: Shangai Composite |
3242,62 |
-0,05% |
-3,26% |
Hongkong: Hang Seng |
20106,55 |
0,91% |
0,23% |
Euro/dollar |
1,04 |
0,00% |
0,44% |
Brent olie |
79,54 |
-0,33% |
6,42% |
Goud |
2740,35 |
1,24% |
4,38% |
Belgische 10 jaarsrente |
3,12 |
|
|
Duitse 10 jaarsrente |
2,48 |
|
|
Amerikaanse 10 jaarsrente |
4,56 |
|
|
Bron: Refinitiv Datastream