Komt handelsoorlog in nieuw stadium?

Samen met de stijgende rente zette dit de markten onder druk. Al bleef de negatieve impact vorige week beperkt, een voorzichtige beleggingsstrategie is nog steeds aangewezen.

Een tweet teveel

Wie dacht dat de handelsoorlog met de door Trump ingedrukte pauzeknop over zijn hoogtepunt heen is, was vrijdag een illusie rijker. Eerst kwam er het nieuws dat Apple 25% importtaks zou moeten betalen op de buiten Amerika geproduceerde iPhones. En dan kregen we als toetje nog een tweet van de president op zijn socialemedianetwerk Truth Social. Daarin pleitte hij voor een vlakke importtaks van 50% op al wat uit de Europese Unie komt. Terwijl hij vrijdag nog aankondigde dat dit ingaat vanaf 1 juni, zorgde een telefoontje tussen president Trump en Europees commissievoorzitter Von Der Leyen voor een uitstel tot 9 juli.

De hoop dat hij hiermee enkel druk wil zetten op de lopende onderhandelingen deed de Europese beurzen na de initiële klap een stuk herstellen. Toch moeten we hier de nodige voorzichtigheid in acht nemen. Dat Trump na de initiële aankondiging van zijn tarievenplan op 2 april tactisch een stap terugzette, was enkel ingegeven door de hommeles op de Amerikaanse thuismarkt.  Voor de rest is het duidelijk: de Trump-administratie zet in op “America First”, waarbij de rest van de wereld de rol van onvrijwillige sponsor toebedeeld krijgt.

Waar gaat het over?

Wat de Amerikaanse administratie Europa verwijt is het immense handelstekort, het BTW-stelsel, de taksen op digitale diensten, waar de Amerikaanse techreuzen oppermachtig zijn , en de vele niet financiële handelsbelemmeringen. De Europeanen counteren de Amerikaanse klacht over een immens handelstekort met het argument dat wanneer je ook diensten in rekening brengt, van dat tekort nog amper 48 miljard euro overblijft of zo’n 3% van het totale handelsvolume met de VS.

Tot nu toe pleiten  Europese politici er vooral voor om het hoofd koel te houden en niet te overreageren op de Amerikaanse dreigementen. Toch hoor je ook hoe langer hoe meer dat hard terugslaan, zoals de Chinezen dat deden, in dit geval misschien wel de beste strategie is. Sowieso bereidt Europa een tegenpakket van importmaatregelen voor, dat het kan activeren wanneer het dat nodig acht.

Een politiek probleem

De belegger wordt hier geconfronteerd met in wezen politiek probleem, dat gekenmerkt wordt door heel moeilijk te voorspellen plotwendingen. De hoofdrolspeler in dit drama, en dat is de nieuwe Amerikaanse administratie, combineert een ietwat aparte economische ideologie  met een sterk nationalistisch uitgangspunt. De nagestreefde doeleinden van het beleid  worden door de financiële markten deels  als schadelijk beschouwd voor die nationale economie. Trump is tot nu toe niet immuun gebleken voor de negatieve reacties, toch wanneer die de Amerikaanse markt treffen. Meer nog, dit is één van de weinige constanten die we tot nu toe in zijn beleid ontwaren. Als de markt hem daartoe dwingt, zet hij tijdelijk een stapje terug. Tot nu toe bleek dat voldoende om de markt terug op te peppen. Wel is het uitkijken welk effect dit soort plotwendingen  op het investeringsgedrag  en de  economie zal hebben, waar transparantie en stabiliteit cruciaal zijn.

Amerikaanse langetermijnrente terug omhoog

De tweets van vrijdag zouden ons bijna doen vergeten dat de belangrijkste zorg van Mister Market vorige week vooral de Amerikaanse langetermijnrente betrof. De downgrade van Amerikaans staatpapier door Moody’s de week daarvoor en de middelmatige belangstelling voor een belangrijke veiling van dat papier, joegen de Amerikaanse rente op 30 jaar boven de 5% en dat voor het eerst sinds 2007. Nu al torst de VS een staatsschuld van 122% van zijn BBP. Vorig jaar – het laatste jaar van de Biden-administratie- bedroeg het begrotingstekort 6,4% of 1800 miljard dollar. En de markten zien niet goed hoe de momenteel in het congres besproken begrotingsplannen van Trump hier enige verbetering in gaan brengen.

De president is er vooral op uit het huidige regime van lage belastingen te bestendigen en zelfs op een aantal punten nog te versterken. De elders voorziene besparingen, onder meer op gezondheidsplannen, zullen niet volstaan om het begrotingstekort te verbeteren. Importheffingen kunnen de staatskas spekken, maar de negatieve impact van deze heffingen op de eigen economie, kunnen dan weer de inkomsten van andere belastingen uithollen.

Begrotingsplannen suggereren niet meteen lager deficit

Het is een beetje afwachten hoe obligatiebeleggers op dit alles zullen reageren. De Amerikaanse markt voor staatsobligaties blijft natuurlijk heel wat troeven hebben. De markt heeft een gigantische omvang en kan dus heel wat geld absorberen. De dollar is nog steeds met verve ’s werelds belangrijkste reservemunt, en de Amerikaanse economie de meest veerkrachtige van alle ontwikkelde landen. Maar een structureel gebrek aan begrotingsdiscipline in combinatie met toenemende geopolitieke spanningen kunnen het lange eind van de rentecurve wel wat omhoog duwen. Wat het verschil tussen Amerikaanse korte – en langetermijnrente kan doen toenemen.

De nieuwe wending in de handelsoorlog en de bezorgdheid rond de Amerikaanse langetermijnrente, beletten de beurzen om verder door te stijgen. De Stoxx Europe 600 boerde vorige week 0,5% achteruit, de S&P 500 moest 1,70% inleveren