Rentestress

Op weekbasis zakte de S&P500 met 1,1% en de Nasdaq met 2,4%. De Stoxx Europe 600 is dankzij betere bedrijfsresultaten maar 0,6% gedaald. De dollar sterkte 1% aan vorige week.

Rentestijgingen wegen op de aandelen

In de Verenigde Staten blijven de rentes klimmen na de spectaculaire toename van de banencreatie en het zeer sterke herstel van de ISM-index (inkoopdirecteurs) voor de diensten. De markt prijst nu een hoogtepunt in voor de Fed Funds op 5,19% in juli en een daling vervolgens tot 4,74% in januari 2024. In de eurozone verwacht de markt een piek van 3,51% in september voor de depositorente van de ECB.

De 10-jaarsrente op de Amerikaanse staatsobligaties steeg tot 3,75% en die op 2 jaar tot 4,52%. De kloof tussen de rentes op 10 en 2 jaar is sinds 1981 nog nooit zo negatief geweest. Dat is een zorg voor de beleggers, want aan elke recessie ging een inverse rentecurve vooraf.

Vooral de groeiaandelen zijn gevoelig voor stijgende langetermijnrentes. Zij hadden het dus moeilijker de afgelopen week. Maar tot nu toe is de vlaggenschipindex van de technologieaandelen, de Nasdaq, relatief weinig gedaald in vergelijking met de dalingen van vorig jaar tijdens eerdere periodes van stress over de rentetarieven. Dat kan natuurlijk nog komen, maar misschien heeft de hernieuwde interesse in deze aandelen in januari en/of het vooruitzicht van het einde van de verhogingscyclus van de korte rentes er iets mee te maken.

Wat vertellen de voorlopende indicatoren ons?

Een andere verklaring is het scepticisme over de werkelijke kracht van de Amerikaanse arbeidsmarkt in januari. De cijfers van januari zijn niet honderd procent representatief gezien de seizoenscorrecties en wijzigingen in de reikwijdte van de berekeningen. De nieuwe werkloosheidsaanvragen stegen deze week trouwens sterker dan verwacht.

Fundamenteel gezien hebben de werkgelegenheidscijfers weinig voorspellende kracht. Ze weerspiegelen de situatie in het verleden. Het is daarom beter om naar de voorlopende indicatoren te kijken.

Een daarvan zijn de kredietcijfers. Daarmee is een simpele voorspelling mogelijk: minder toegekende kredieten betekent minder toekomstige uitgaven. We zien dat door de stijging van de rentetarieven in het afgelopen jaar de vraag naar consumentenkredieten, autoleningen, hypotheken, leningen aan kleine en grote bedrijven is gedaald en dat ook het gebruik van kredietkaarten lager lag.

Dat betekent dat de vertraging van de economie zal aanhouden en dat de centrale banken waarschijnlijk sneller van koers zullen veranderen dan ze zeggen. Op korte termijn kunnen de inflatiecijfers (dus die van dinsdag) voor volatiliteit zorgen.

Update van de bedrijfswinsten

Gemiddeld meldt de 69% van de S&P500-bedrijven die al hun resultaten voor het vierde kwartaal hebben gerapporteerd een daling van de winst per aandeel met 2,3% op jaarbasis. Dat is iets beter dan de verwachte -3,3%.

Europa doet het op dit moment duidelijk beter: 38% van de bedrijven in de Stoxx Europe 600 die kwartaalresultaten publiceren, noteren een stijging van de winst per aandeel van gemiddeld 8%. De verschillen tussen de bedrijven zijn soms erg groot, wat zorgt voor uiteenlopende koersbewegingen.
De prognoses van de bedrijfsleiders roepen op tot voorzichtigheid, maar zijn niet catastrofaal.

De yen sterkt aan

De Japanse munt ging de hoogte in na de aankondiging van de waarschijnlijke benoeming van Kazuo Ueda als hoofd van de Japanse centrale bank in opvolging van Haruhiko Kuroda, die in april met pensioen gaat. Nu de kandidaat van de continuïteit de baan weigert, zal de toekomstige president waarschijnlijk het ultrasoepele beleid van zijn voorganger aanscherpen.

Op de agenda deze week

Gezien de rentestress zal alle aandacht dinsdag uitgaan naar de Amerikaanse inflatiecijfers. De consensus van de economen verwacht een versnelling in januari, maar een vertraging op jaarbasis tot 6,2% (6,5% in december) – zonder energie en voeding tot 5,5% (5,7% in december). Woensdag geven de detailhandelsverkopen en de industriële productie ons extra aanwijzingen of de bedrijvigheid al dan niet zal vertragen. In Europa krijgen we vandaag de nieuwe prognoses van de Europese Commissie.