Stijgende obligatierentes en risico-aversie

Beurzen spelen jaarwinsten grotendeels kwijt

De beurzen beleefden één van hun zwakste weken van het jaar. De S&P500 verloor 2,4%, de Stoxx Europe 600 zelfs 3,4%, net als de Chinese en Japanse beurzen. Sinds de hoogtepunten van eind juli lopen de beurscorrecties intussen op tot -8%, waarmee een groot deel van de winst sinds jaarbegin is kwijtgespeeld. Momenteel staat de S&P500 nog op +10%, de Stoxx Europe 600 nog slechts +2%. Erger vergaat het de BEL20 met een verlies sinds jaarbegin van -9,4%. Dat kadert in een algemene onderprestatie van de meer traditionele aandelen (bvb. ook de Dow Jones) en de small & mid caps (zoals de Russel 2000).

Pijngrens van de obligatierentes stilaan bereikt

Ten eerste was er risico-aversie door de geopolitieke onzekerheid rond het conflict in het Midden-Oosten en de vrees dat dit zich zal uitbreiden naar andere landen. Daarnaast begint het pijn te doen dat de obligatierentes, ondanks de dalende inflatiecijfers en een meer duifachtige FED, toch verder doorstijgen. De Amerikaanse 10-jaarsrente steeg 30 bp en flirtte met de symbolische drempel van 5%, het hoogste niveau sinds 2007. En ook de Europese obligatierentes stegen zo’n 15bp, met de Duitse tienjaarsrente op 2,9%. 

Obligaties verliezen hun status van veilige vluchthaven

Bij geopolitieke spanningen zien we gewoonlijk een vlucht naar veiligheid. De goudprijs en de Zwitserse frank profiteerden duidelijk van hun status van veilige vluchthaven. Maar van een vlucht naar de veilig geachte staatsobligaties is deze keer duidelijk geen sprake. De recente verdere stijging van de obligatierentes is mede te wijten het iets hoger dan verwachte Amerikaanse inflatiecijfer in september,  en de recente heropflakkering van de energieprijzen als gevolg van de oorlog in Israël. Daarbovenop wil de Amerikaanse economie maar niet voldoende afkoelen, getuige de sterke job-cijfers en beter dan verwachte detailhandelsverkopen en industriële productie. Maar de belangrijkste oorzaak is allicht vraag en aanbod op de obligatiemarkten: een hoge financieringsbehoefte van de overheden bij een beperkte beleggersappetijt en afwezigheid van traditionele grote kopers zoals centrale banken en buitenlandse investeerders zoals China. 

Gemengde kwartaalresultaten en voorzichtige vooruitzichten

Bij de tot nu toe gepubliceerde kwartaalresultaten waren er zowel positieve als negatieve verrassingen. De teleurstellingen worden tegenwoordig op de beurs zwaar afgestraft. Maar zelfs bij behoorlijke resultaatspublicaties zien we nu dikwijls negatieve koersreacties. Soms heeft dat te maken met een afnemend ordermomentum en voorzichtige vooruitzichten voor 2024.

Dat houdt dan weer verband met de algemene verwachting van een verder afkoelende economie. Zelfs de Amerikaanse economie, die dit jaar verrassend goed stand hield, zou in de eerste jaarhelft van 2024 in een lichte recessie kunnen duiken. Het tijdens covid opgepotte spaargeld raakt stilaan op en diverse overheids-steunmaatregelen lopen ten einde. Maar de voornaamste reden voor een economische afkoeling zijn de recent fors opgelopen lange termijn rentes, die hypotheekleningen en investeringskredieten aanzienlijk duurder maken. Normaal zou die afnemende economische activiteit uiteindelijk ook moeten leiden tot een afkoeling van de arbeidsmarkt. Dat was juist de bedoeling van de centrale banken, om de opwaartse loon/prijs spiraal te doorbreken.

In de aanloop naar een mogelijke recessie, zien we gewoonlijk hevige volatiliteit op de aandelenmarkten, door de vrees voor winstdalingen en hogere risico-premies. Maar die hevige koersdalingen bleken ook in het verleden goede instapgelegenheden te zijn.

Deze week komt het resultatenseizoen op kruissnelheid met onder meer de publicatie van heel wat Big Tech-bedrijven: Alphabet en Microsoft (dinsdag), Meta (woensdag), Amazon (donderdag)… En daarnaast is het vooral uitkijken naar de ECB-vergadering donderdag. Zo goed als zeker blijft de beleidsrente deze keer stabiel (rentepauze). Maar we zijn benieuwd of er in de commentaar nog verdere renteverhogingen in het vooruitzicht worden gesteld.