Overzicht
- Een beding van aanwas beschermt ongehuwde partners die samen een huis kopen
- Een aanwasbeding kan ook gebruikt worden voor de overdracht van roerende goederen
- Gehuwden kunnen met een aanwasbeding specifieke eigen goederen aan elkaar nalaten
- Vlabel hanteert strikte voorwaarden voor de geldigheid van een aanwasbeding
- De Waalse en de Brusselse fiscus zijn momenteel nog wat soepeler
Ooit al gehoord van een beding van aanwas? Dat is een vaak gebruikte beschermingsclausule bij ongehuwde partners die samen een huis kopen. Het maakt dat bij het overlijden van één van de partners het deel van de overleden partner automatisch aanwast bij het deel van de langstlevende. Zo kan de langstlevende er zeker van zijn dat hij of zij de woning behoudt. Voor samenwoners is dit een belangrijk aandachtspunt. Feitelijke samenwoners erven immers niet automatisch van elkaar. Voor wettelijke samenwoners blijft het wettelijk erfrecht beperkt tot het vruchtgebruik van de gezinswoning en de huisraad.
Geen erfbelasting
Maar ook in andere situaties kan een aanwasbeding zijn nut bewijzen. Het kan bijvoorbeeld ook gebruikt worden voor de overdracht van roerende goederen. Zo kunnen samenwoners bijvoorbeeld een effectenportefeuille, een schuldvordering, de inboedel van een woning of een kunstwerk aan elkaar ‘nalaten’. Ook voor gehuwde partners kan een aanwasbeding interessant zijn. Als aan bepaalde voorwaarden voldaan is, is op de overgedragen goederen geen schenk- of erfbelasting verschuldigd. Bij de overdracht van onroerende goederen zijn wel registratierechten verschuldigd op de overgedragen waarde.
Als aan bepaalde voorwaarden voldaan is, is op de overgedragen goederen geen schenk- of erfbelasting verschuldigd.
Notariële akte
Voor de geldigheid van een aanwasbeding op fiscaal vlak legt de Vlaamse belastingdienst (Vlabel) een aantal voorwaarden op. Ten eerste moet het beding van aanwas opgenomen zijn in een notariële akte als het betrekking heeft op onroerende goederen. Ten tweede moet het gaan over specifiek gedefinieerde goederen. Een aanwasbeding kan bijvoorbeeld betrekking hebben op een kunstcollectie of een effectenportefeuille. De fiscaal gunstige regeling geldt niet als het beding betrekking heeft op een algemeenheid van goederen, zoals de volledige erfenis, of een evenredig deel ervan (bijvoorbeeld de helft).
Een aanwasbeding kan bijvoorbeeld betrekking hebben op een kunstcollectie of een effectenportefeuille.Stefan Ladon
Zaakvervanging
Maar wat als de goederen die onder het aanwasbeding vallen tegen het moment van overlijden verkocht zijn? Als met de verkoopopbrengst andere goederen of beleggingen werden gekocht, laat Vlabel toe dat die bij wijze van ‘zaakvervanging’ hetzelfde lot ondergaan. Als het om een effectenportefeuille gaat, is een schriftelijke bevestiging hiervan niet vereist. Vlabel aanvaardt dat het aanwasbeding zijn uitwerking behoudt ook als de samenstelling van de portefeuille gewijzigd is. Ook de aangroei van de portefeuille, bijvoorbeeld door interesten, dividenden of meerwaarden, kan onder het aanwasbeding vallen.
Gelijke levensverwachting
Er is ook een derde voorwaarde voor een geldig aanwasbeding: de tegenprestatie moet evenwichtig zijn voor beide partners. Ten eerste wil dat zeggen dat ze ongeveer evenveel kans moeten hebben om de aanwas te verwerven. Of m.a.w.: dat ze ongeveer een gelijkaardige levensverwachting hebben bij het sluiten van het beding. In Vlaanderen kunnen partners met een groot leeftijdsverschil dus geen beding van aanwas afsluiten. In Brussel en Wallonië aanvaardt de fiscus een financiële compensatie als de levensverwachting te verschillend is. Ten tweede moet er sprake zijn van een evenwaardige ‘inleg’ door de partners. Is dat niet mogelijk, dan moeten er alternatieven gezocht worden om elkaar te bevoordelen, zoals een schenking.
In Vlaanderen kunnen partners met een groot leeftijdsverschil dus geen beding van aanwas afsluiten.Stefan Ladon
Verbod om te vervreemden
Om het bezwarende karakter van het kanscontract te ondersteunen, is het aangewezen om een vervreemdingsverbod op te nemen in het beding van aanwas. Dat houdt in dat de goederen die onder het aanwasbeding vallen, niet verkocht of weggeschonken kunnen worden. Om dit te garanderen kan er ook een verbod van wederzijdse volmachten opgelegd worden. Het is wel aangewezen om hierop een uitzondering te voorzien bij handelingsonbekwaamheid van één van de partners. Dit risico kan ook opgevangen worden met een zorgvolmacht.
Bijkomende bepalingen
Vlabel zet ook enkele andere puntjes op de i:
- Als echtgenoten een aanwasbeding afsluiten zonder gelijkwaardige tegenprestatie kan Vlabel de goederen bij de overdracht belasten. Roerende goederen vallen dan onder de erfbelasting, onroerende goederen onder de schenkbelasting.
- Een aanwasbeding tussen echtgenoten is niet mogelijk voor goederen uit het gemeenschappelijke vermogen.
- Een aanwasbeding afgesloten na 1 juni 2012 kan op basis van de antimisbruikbepaling verworpen worden als het deel uitmaakt van een gecombineerde constructie. Dat is bijvoorbeeld het geval als het voorafgegaan wordt door een schenking tussen de partners of door een uitbreng van goederen uit de huwelijksgemeenschap.
U vond dit artikel de moeite?
Ontdek andere artikels in onze dagelijkse en wekelijkse nieuwsbrief
Ik schrijf mij in
De inlichtingen en meningen opgenomen in onderhavig artikel zijn toelichtingen met een louter informatief karakter. Zij kunnen in geen geval beschouwd worden als adviezen of aanbevelingen van fiscale, juridische of andere aard. Zij houden geen rekening met uw persoonlijke situatie.
Wij verzoeken u dan ook uw raadsman te contacteren vooraleer enige beslissing te nemen die rechtstreeks of onrechtstreeks gebaseerd is op de inlichtingen vervat in deze communicatie. Deze Algemene Bankvoorwaarden vormen het algemene kader van de conventionele relatie tussen BNP Paribas Fortis NV kredietinstelling met maatschappelijke zetel gevestigd is in 1000 Brussel, Warandeberg 3 - B.T.W. BE 0403.199.702 - RPR Brussel, onder het prudentieel toezicht van de Nationale Bank van België, Berlaimontlaan 14, 1000 Brussel en de controle inzake beleggers- en consumentenbescherming van de Autoriteit van Financiële Diensten en Markten (FSMA), Congresstraat 12-14, 1000 Brussel en ingeschreven als verzekeringsagent onder FSMA-nr. BE 0403.199.702.