Canada en Europa: samen sterker in een verdeelde wereld

Van buren tot barsten

Wat ooit een vanzelfsprekende vriendschap leek, vertoont nu diepe scheuren. Sinds de herverkiezing van Donald Trump is de relatie tussen Canada en de Verenigde Staten aanzienlijk bekoeld. Nieuwe importtarieven tot wel 35% op Canadese goederen hebben geleid tot onzekerheid binnen de Canadese economie. Hoewel het CUSMA-akkoord (Canada-United States-Mexico Agreement) enige bescherming biedt, is het vertrouwen in de Amerikaanse handelspartner op zijn zachtst gezegd tanende. Premier Mark Carney benadrukt het belang van strategische autonomie met een hernieuwde focus op binnenlandse productie en het zoeken van nieuwe handelspartners. Ook het Canadese bedrijfsleven schaart zich achter deze koers: liever geen akkoord dan een slecht akkoord. Het patriottisme groeit, mede aangewakkerd door controversiële uitspraken van Trump die Canada omschreef als ‘51ste staat’ van de VS. Deze retoriek leidde tot een golf van nationale trots én een boycot van Amerikaanse producten.

Van partnerschap tot perspectief

Uit recente peilingen blijkt dat slechts 13% van de Canadese bevolking een aansluiting bij de Verenigde Staten ziet zitten. Daarentegen staat 44% positief tegenover een hypothetisch lidmaatschap van de Europese Unie. Hoewel zo’n scenario normaliter fictief blijft, is het duidelijk dat Canada in de huidige geopolitieke context resoluut kiest voor een versterkte samenwerking met Europa. Tijdens de EU-Canada top einde juni 2025 werd het Security & Defence Partnership ondertekend. Dit akkoord versterkt de samenwerking op het vlak van defensie, cyberveiligheid, klimaatveiligheid en crisisbeheer. De gezamenlijke verklaring onderstreept de gedeelde waarden: democratie, duurzaamheid en multilateralisme.

Van Win-Lose naar Win-Win

Terwijl de Amerikaanse president vasthoudt aan een zero-sum benadering, winnen ten koste van anderen, kiezen Canada en Europa voor samenwerking en compromis. De EU, vaak bekritiseerd om haar trage besluitvorming, bewijst dat duurzame akkoorden wél mogelijk zijn wanneer gedeelde belangen en waarden centraal staan. In het hart van deze aanpak schuilt de fundamentele overtuiging dat onderhandelingen niet alleen noodzakelijk zijn, maar ook kunnen leiden tot wederzijds voordeel. Sinds de ondertekening van het CETA-akkoord (Comprehensive Economic and Trade Agreement) tussen Canada en de EU in 2017 is de bilaterale handel met maar liefst 65% toegenomen. Europa biedt Canada niet alleen toegang tot een markt van 450 miljoen consumenten, maar ook een ideologisch verwantschap die verder reikt dan enkel economische belangen.

Van aanbod tot ambitie

De samenwerking tussen Canada en Europa rust op complementaire sterktes. Canada beschikt over strategische grondstoffen zoals uranium, potas en zeldzame aardmetalen, cruciaal voor energietransitie en technologische innovatie. Europa levert industriële technologie, kapitaal en een dynamische markt voor groene en digitale toepassingen. Gezamenlijke initiatieven in clean tech, artificiële intelligentie en energie-efficiëntie krijgen een impuls dankzij Europa’s transitie naar duurzaamheid of op zijn minst het geloof in een gebalanceerde energie-mix. De hoge Canadese standaarden op het vlak van arbeidsrechten en milieu versterken het vertrouwen en de compatibiliteit tussen beide blokken. En zo tonen de EU en Canada dat het ook anders kan. Om het met de woorden van de ‘grande dame’ van Europa, Angela Merkel, te zeggen: “Multilateralisme is niet alleen een methode, het is een principe. Het is de basis van vreedzame samenwerking."

Van afhankelijkheid naar autonomie

De spanningen met de VS hebben Canada wakker geschud. De samenwerking met Europa is niet langer slechts een economische opportuniteit, maar ook een bewuste geopolitieke keuze. Door te investeren in duurzame partnerschappen, binnenlandse productie en het uitbouwen van internationale akkoorden zoals CETA, positioneert Canada zich als een autonome speler in een snel veranderende wereldorde.

In een tijd waarin oude vriendschappen vervagen, bouwen Canada en Europa aan een nieuwe alliantie, gebaseerd op vertrouwen, gedeelde waarden en wederzijds voordeel. En laten we eerlijk wezen: dat is een verademing in de huidige geopolitieke context.

Bron: LSEG Datastream