De Fourth Turning bereikt Japan

The Fourth Turning Is Here’: ook in Japan

Momenteel vertaalt de politieke onzekerheid zich voornamelijk in een verzwakking van de Yen. Op iets langere termijn kan de impact voor ’s werelds derde grootste economie en de rest van de wereld wel een stuk groter zijn…

Een Fourth Turning, die in het gelijknamige boek van Neil Howe en William Strauss, een slordige dertig jaar geleden werd aangekondigd en recent nog een update kreeg in een heruitgave “The Fourth Turning Is Here” is een periode van grote politieke onzekerheid. Het is een periode van conflict binnen landen en conflicten tussen landen. Het is een periode waarbij extremen aan kracht winnen en het centrum het steeds moeilijker krijgt om de zaak onder controle te houden. Het is ook een periode waarbij zittende regeringen, partijen of presidenten van welke strekking dan ook, vaak worden weggestemd.

De Fourth Turning is geen boek om te lezen tijdens de vakantie aan een zwembad, of onder de Kerstboom. Maar de Halloweenperiode is misschien wel een goed idee. Als je het boek dichtslaat en naar de wereld kijkt zeg je waarschijnlijk wel: “ ja dat zie ik”.

Zondag ontsnapte ook de Japanse politiek niet aan deze draai. De LDP verloor er voor het eerst sinds 2009 zijn meerderheid. Er zijn 233 zetels in het machtige lagerhuis nodig voor een meerderheid. En de centrum rechtste LDP en zijn partner, de Komeito partij, hebben er maar 215.

Onzekerheid die kunnen leiden tot nog grotere tekorten

Een simpele som leert ons dat alle andere partijen samen dan 250 zetels hebben. Van deze groep is de CDP (Constitutional Democratic Party) de grootste met 148 zetels. Deze partij heeft aangeven dat ze zullen proberen een coalitie te vormen zonder de LDP met een aantal niet voor de hand liggende partners zoals de communistische partij en uiterst rechts.

Dat zou een beetje een heruitgave van de situatie van 1993 zijn toen de LDP ook verloor en er een coalitie van 7 partijen op de been werd gebracht zonder de LDP. Maar die regering hield, bijna logisch, maar een jaar stand.

Het is ook natuurlijk mogelijk dat de LDP ergens een andere middelgrote partij vindt om samen te gaan regeren. Dat maakt van de Ishin-partij en van de Democratic Party for the People potentiële koningsmakers.

Maar wat er de komende weken ook uit de bus komt, er zullen sowieso compromissen moeten gesloten worden. En daarbij zal er nog minder dan gewoonlijk aandacht zijn om het budget op orde te krijgen. We kunnen ons dan ook verwachten aan extra uitgaven in de sociale zekerheid, en verlagingen in inkomstenbelastingen en consumptiebelastingen, om er maar een paar te noemen. Dit maakt dat de Japanse schuld nog wat sneller zal groeien. Die is nog steeds voor een groot stuk intern gefinancierd, dus geen groot probleem tot het er natuurlijk één wordt.

Vooral een correctie in de Yen

De verkiezingsuitslag had initieel voorlopig alleen een impact op de Yen die volgens de wetten van de wisselkoerslogica verzwakte, maar ook niet buitensporig veel. De logica waarbij de Japanse munt en de Japanse beurs negatief gecorreleerd zijn blijft voorlopig ook behouden. Of met andere woorden: de Nikkei steeg.

De huidige politieke onzekerheid is momenteel geen reden om ronduit negatief te worden op Japanse aandelen. Een zwakkere Yen kan de markt verder ondersteunen. En de onzekerheid duurt in Japan niet zo lang als in andere landen die we kennen, omdat de grondwet zegt dat er binnen de 30 dagen na de verkiezingen een nieuwe premier moet zijn. Maar meer stimulus en hogere schulden kan wel de bewegingsvrijheid van de Bank of Japan, die toch al niet bijzonder groot was, verder beperken. Dit betekent dat we de zaak toch met meer dan gewone aandacht moeten volgen. En dat we nu ook niet meteen staan te springen om (bij) te gaan kopen…