Als de patiënt niet ziek is, moet je hem geen pilletje geven…

Optimistische enquêtes

Aan weerszijden van de Atlantische Oceaan lijkt de industriële activiteit te herleven, al is dat in de VS overtuigender dan in Europa. De dienstensector dan weer koelt lichtjes af, al is het groeiritme in de VS nog steeds meer dan bevredigend te noemen. Ziedaar in het kort wat de laatste bevraging van aankoopdirecteuren in beide economische blokken oplevert. En wat die enquêtes – in het  jargon PMI-indicatoren- aan het licht brengen, blijkt vaak een waardevolle indicatie te zijn van de toekomstige economische ontwikkeling. 
Het lichte optimisme dat zij vandaag uitstralen, werd gisteren niet echt op applaus ontvangen op de beursvloer. Want het zou een weifelende Fed er wel eens toe kunnen aanzetten de alom verwachte renteverlaging van volgende maand nog even uit te stellen. Die renteverlaging zou als pilletje moeten fungeren om een vertraging van de Amerikaanse economie te remediëren. Maar als de patiënt niet ziek is, heb je natuurlijk geen pilletje nodig. 

Jackson Hole

Beleggers kijken dan ook reikhalzend uit naar wat de voorzitter van de Amerikaanse bank, de door Trump fors belaagde Jerome Powell, ons vandaag zal vertellen. Samen met andere centrale bankiers en een legertje  economen en academici zit hij momenteel in Jackson Hole in de wondermooie Rocky Mountains, voor het jaarlijkse symposium dat daar georganiseerd wordt. Zal de Fed-voorzitter ons een tip geven over wat hij in september zinnens is te doen? Het is en blijft een dubbeltje op zijn kant. De barstjes in de goed draaiende Amerikaanse arbeidsmarkt pleiten voor een renteverlaging.  De stijgende prijzen en de nog onbekende impact van de forse gestegen toltarieven zouden een voorzichtige Powell dan weer kunnen verleiden om die nog even uit te stellen. 

Opvallend verschil

Het monetaire beleid in de VS wijkt dit jaar toch opvallend af van het Europese. Vorig jaar besloten beide centrale banken de rente te verlagen. De Europese centrale bank begon daar een paar maanden eerder mee dan de Amerikaanse. Maar waar Europa daar dit jaar mee verder ging en de depositorente als zodanig op een jaar halveerde, besloot de Fed in januari alle verdere renteverlagingen op te schorten. Daar waren twee redenen voor. De Amerikaanse economie toonde zich opvallend kranig en ten tweede wilde Powell toch wel eerst de impact afwachten van Trumps tarievenpolitiek op de Amerikaanse inflatie. Iets wat de nieuwe Amerikaanse president allerminst kon appreciëren. 

De ene halve procent is de andere niet…

Terwijl de kortetermijnrente in Europa in het zog van het versoepelde monetaire beleid daalde, sloop de langetermijnrente langzaam hoger. Of beter gezegd , ze danste wild op en neer, maar als je de laagste punten met elkaar verbindt, ontvouwt zich wel een stijgende trend. Zowel in Frankrijk als in Duitsland staat de 10-jaarsrente op overheidspapier nu zo’n dikke halve procent hoger dan een jaar geleden. Wat voor een groot deel te verklaren valt door de geplande overheidsinvesteringen. Want die dreigen de in vele landen al indrukwekkende schuldenberg  nog verder te verhogen.
Ook in de VS staat de langetermijnrente nu zo’n halve procent hoger dan een jaar geleden. Toch is het hier moeilijker gewag te maken van een stijgende trend. De rente kende  een piek in januari, bij het aantreden van Trump. Nadien volgde eerder een afkalving, al werd die van tijd tot tijd onderbroken door korte perioden van stress. Trump lijkt immers met zijn lagebelastingbeleid niet meteen zinnens het enorme gat in de begroting dat hij van zijn voorganger geërfd heeft, te willen dichtrijden. En dat stuurt die al immense overheidsschuld van de VS pijlsnel de hoogte in. 

Vuurwerk

Voorlopig lijken de beurzen zowel in de VS als in Europa met die licht gestegen rente te kunnen leven. Een halve procent verschil op een jaar tijd kan je ook moeilijk een aardverschuiving noemen. Maar de achterliggende factoren moeten we toch in de gaten houden. Vroeger gingen overheden budgettair zwaar in het rood om de economie te helpen, conform de ideeën die de Britse econoom John Maynard Keynes daarover had. Vandaag doen ze dat om deels geopolitieke redenen. Denk aan de gestegen  behoefte inzake defensie en de noodzaak om de  Duitse economie te hervormen nu die afgesneden is van goedkoop Russisch gas en het moeilijk krijgt op de Chinese afzetmarkt. In de VS heb je dan weer een president die onder de slogan “America First” wil scoren bij zijn achterban door op economisch vlak meteen alle vuurwerk af te steken dat hij in de kast heeft zitten.

Meer moet dat niet zijn

Het goede nieuws is dat deze in wezen politieke beslissingen in principe vlot teruggedraaid kunnen worden, mochten de omstandigheden dat vereisen. Anderzijds is het wel zo dat naarmate de schulden verder toenemen, we minder munitie over houden om ons te wapenen tegen economische tegenslagen. En zo hebben we er de voorbije tien jaar wel al een paar gehad. Denk maar aan de  corona- en energiecrisis.

Tot nu toe kijken de beurzen vooral naar de voordelen van dit hele verhaal. Meer overheidsbestedingen betekenen meer bestellingen, meer werk , meer omzet. En bovendien is er zoiets als het multiplicatoreffect; De overheid betaalt bedrijven. Bedrijven betalen hun werknemers en aandeelhouders.  Die kunnen allerlei dingen kopen. En niets zegt dat het daar stopt. Het geld gaat rond en doet de kassa rinkelen. Meer moet dat niet zijn. Voorlopig toch…