China op zoek naar alternatief leiderschap

SCO, onbekend in het Westen maar belangrijk in de wereld 

Veel machtsvertoon vorige week in China. President Xi Jinping combineerde er een vergadering van de Shanghai Cooperation Organization (SCO) met de viering van 80 jaar bevrijding van Japan. Die SCO wil voor het Oosten de tegenhanger zijn van de NAVO, net zoals de BRICS landen wel eens de tegenhanger van de G7 genoemd worden. Politiek zijn China en Rusland, met India als derde gemeenschappelijk lid, de stuwende kracht achter die twee organisaties. Ze claimen 24% van het grondgebied van de wereld te vertegenwoordigen, 40% van de wereldbevolking en 24% van het nominale Globale Binnenlands Product, zelfs meer dan 33% als je het meet naar lokale koopkracht. Voorwaar mooie cijfers.

Deelnemende landen zitten politiek-economisch niet steeds op dezelfde lijn, maar Xi weet handig in te spelen op wat hen wel verbindt: Trump als gemeenschappelijke tegenstrever. China heeft daarbij duidelijk de beste papieren. Economisch is China belangrijker dan alle andere landen samen. Poetin wil zijn aardgas, dat hij voorheen aan Europa kon verkopen, nu naar China leiden. India wil de banden versterken als antwoord op de torenhoge tarieven op hun export naar Amerika. China poneert dit als win-win akkoorden, in schril contrast met de  confrontatiepolitiek uit het Witte Huis. 

Marginale aanwezigheid in aandelenindexen

Die hoge cijfers uit de vorige paragraaf contrasteren enorm met het gewicht van China in de mondiale aandelenindexen. Als tweede economie in de wereld mag het zelfs niet deelnemen aan de MSCI World, de belangrijkste index. Die blijft voorbehouden voor ontwikkelde landen. Het gewicht van China in de MSCI All Countries Index, de tweede belangrijkste index, blijft beperkt tot 3.16%. Dat is ruim minder dan de individuele aandelen van Nvidia, Apple en Microsoft elk afzonderlijk. Deze indexen worden opgesteld volgens de de waarde van de vrij verhandelbare aandelen. Verhoudingsgewijs investeert de gemiddelde Chinees meer in vastgoed dan in aandelen. Bovendien is het staatsgewicht in het GDP in China met 40% ook veel hoger dan in de Westerse wereld. 

Blijvende invloed van de politiek op de markten

Een andere voor ons uitzonderlijke gewoonte zijn de soms ingrijpende beslissingen die de lokale overheid neemt om de aandelenmarkten te ondersteunen of juist af te remmen. Zo waren er vorig jaar maatregelen om short-selling tegen te gaan en mochten beleggingsfondsen geld lenen bij de centrale bank om aandelen mee te kopen. Dit alles moest de beurskoersen en het consumentenvertrouwen ondersteunen. Nu de beursindexen de wind in de zeilen hebben - de Hang Seng index klom 30% sinds april - gaan er stemmen op om die maatregelen terug te draaien. Voor een buitenstaander lijkt zo’n politiek die een continue gematigde winst op de aandelenmarkten wil beogen zo gek nog niet. Het staat echter haaks op het kapitalisme zonder al te veel staatstussenkomst waarvoor het Westen staat. 

Bipolaire wereldorde?     

Het zal voor de wereld belangrijk zijn hoe deze twee blokken zich in de toekomst tot elkaar gaan verhouden. Trump lijkt tot nu toe voor de confrontatie te kiezen. Xi streeft officieel naar een win-win. Begin augustus verlengde Trump de onderhandelingsperiode over de handelstarieven met China met 90 dagen. Hier en daar wordt een top tussen beide leiders op het einde van de huidige onderhandelingsperiode niet uitgesloten. Het belang van zo’n top zou onmogelijk overschat kunnen worden. 

Bron: LSEG Datastream