Een rare opportuniteit in grondstoffenland

Hoe zeldzaam zijn zeldzame aardmetalen 

Zeldzame aardmetalen, waartoe de lanthaniden, scandium en yttrium behoren zijn 17 chemische elementen die ondanks de naam niet noodzakelijk zeldzaam zijn in de enge betekenis van het woord. Deze aardmetalen zijn moeilijk te winnen in economisch rendabele concentraties, en zijn essentieel voor hoogtechnologische toepassingen zoals elektronica, magneten, windturbines en elektrische auto’s en, op dit moment zeker, niet onbelangrijk in de defensie industrie.

Op gebied van productie en raffinage komt er inderdaad heel wat bij kijken. Elk van de 17 materialen hebben gelijkaardige chemische en fysische eigenschappen. Dit maakt dat wanneer ze samen voorkomen – wat vaak het geval is – ze zeer moeilijk van elkaar te scheiden zijn. Al deze zustermetalen hebben gelijkaardige (hoge) smeltpunten waardoor zowel het losmaken uit het moedergesteente als het uit elkaar trekken geen sinecure is. Desalniettemin zijn ze van bijna levensbelang voor een aantal toepassingen in onze moderne technologieën.

Toch weer een VS en China verhaal

Als je dit allemaal bij elkaar optelt is het ineens minder moeilijk te zien hoe China aan zijn quasi monopolie in deze strategische grondstoffenklasse komt. Tot midden in de jaren ’70 waren de Verenigde Staten en China op gebied van de productie van de zeldzame aardmetalen elkaars evenknie. De vraag was laag, de prijs die men bekwam voor al het graven en scheiden was vaak bedroevend, de marges stonden onder druk en een aantal (Amerikaanse) bedrijven ging over kop. Dat was het signaal om in Amerika massaal uit deze sector met veel te lage marges te desinvesteren.

China’s lange termijn strategie

China zag wel het lange termijn strategische belang van de sector. De overheid was zoals zo vaak bereid verlieslatende investeringen te doen met het oog op de toekomst. En die toekomst is nu vandaag met heel wat nieuwe technologieën en niet te vergeten de defensiesector die de 17 verweesde elementen nu broodnodig hebben. China staat met heel wat ontginning maar vooral ook 85% van de raffinage capaciteit in deze nieuwe wereldorde bijzonder sterk.

De VS en het belang van zijn defensiesector

De Verenigde Staten hebben ondertussen al lang ondervonden dat het zeer moeilijk, zelfs schier onmogelijk is om een handelsoorlog tegen het China van President Xi te winnen zolang China het strategische grondstoffenwapen kan gebruiken en op elk moment de kraan kan dichtdraaien. Het akkoord in mei tussen ‘s werelds twee grootste economieën en de detente die erop volgde is ten minste voor een groot stuk te wijten aan de angst van de Verenigde Staten om de toegang tot de strategische mineralen - zeer belangrijk voor de defensie industrie - te verliezen.

De VS : China achterna…

Meer dan ooit is binnen de Verenigde Staten het besef gegroeid dat men zo snel mogelijk opnieuw een zeldzame aardmetalen ecosysteem moet uitbouwen. Tegen die achtergrond moet de investering van het Department of Defence gezien worden in één van de weinige ‘rare earths materials’ bedrijven dat het land nog rijk is. Het is op zich dezelfde strategie die China al jaren toepast: het helpen van een strategische industrie die zelf moeilijk op toerental komt om sneller te ontwikkelen. Het is geweten dat de Verenigde Staten op gebied van grondstoffen en dus ook deze 17 chemische elementen zeer gezegend zijn in hun bodem. Het is dan ook geen grote verrassing dat de regering Trump in zijn ambitie om zo snel mogelijk de zogenaamde ‘Resource Independence’ te bereiken ook lonkt naar andere regio’s waaronder ook het Noordpoolgebied en dan in het bijzonder naar Groenland. In Noord-Europa zijn er ook nogal wat reserves te vinden. Maar zoals zo vaak moet op het oude continent de euro nog vallen.

Een mooie investeringsopportuniteit

De belegger in ons denkt dan onmiddellijk – ondanks al de moeilijkheden op gebied van winstgevendheid – aan een investeringsopportuniteit. Immers, de subsidiëring zal in onze geopolitiek instabiele wereld waar de oude en de nieuwe wereldmacht zullen blijven botsen, niet snel stoppen. Bovendien zullen de bedrijven actief in de sector vanzelf meer winstgevend worden naarmate de tekorten naar de materialen oplopen (door een stijgende vraag en een beperkt aanbod) en de prijzen de pan uit swingen. 
Het grootste probleem is echter dat er op dit moment heel weinig beursgenoteerde bedrijven in de sector zijn die als investeringsvehikel kunnen dienen. Je kan dit langs twee kanten bekijken. Aan de ene kant betekent dit dat de enkele bedrijven die er wel zijn, zeer gegeerd zijn en hun koersen verticaal zien gaan. Aan de andere kant zijn de waarderingen al stevig opgelopen. Selectiviteit blijft dus geboden.

Aan de vooravond van een grondstoffen stierenmarkt?

Maar dit hele verhaal onderstreept nog maar eens hoe belangrijk, in deze door technologie gedomineerde markt, de grondstoffen – die de moleculen en de atomen die deze technologie mogelijk maken – wel zijn. We zitten nog maar in de zeer vroege fase van wat wel eens de grootste grondstoffen stierenmarkt uit de geschiedenis zou kunnen worden. In die optiek is het overwegen van een breder grondstoffenfonds of tracker misschien nog niet zo een slecht idee. In grondstoffenland blijft een investering in één mijn of één bedrijf nog altijd zeer risicovol, zelfs wanneer de stieren de dienst uitmaken. Spreiding en evenwicht zijn hierbij zoals altijd zeer belangrijk...