Is hernieuwbare energie onzin?

Drill, baby drill

Met zijn wapenkreet "Drill, baby, drill" is duidelijk dat Trump weer flink wil boren naar olie en hernieuwbare energie wil afbouwen in de Amerikaanse energiemix. Hij vindt hernieuwbare energie onrendabel en te wisselvallig, en liet de Amerikaanse minister van Energie onlangs 13 miljard USD aan jaarlijkse subsidies voor de sector schrappen. Wetende dat de Verenigde Staten in 2024 ruim 760 miljard aan subsidies betaalden aan fossiele brandstoffen (2,6% van het bbp), roept het economische argument van Trump – terwijl de hele wereld bezig is met een energietransitie – toch wel vragen op. En de vraag over het gewicht van subsidies in de winstgevendheid van de energiesector blijft open.

De erfenis van de IRA

De Inflation Reduction Act (IRA) is een enorm plan voor overheidsuitgaven dat Joe Biden bedacht om de inflatie terug te dringen en de energietransitie te versnellen, met voorrang aan de Amerikaanse industrie. Meteen bij zijn aantreden liet president Trump, die meer voorstander is van fossiele brandstoffen, weten dat hij die zou afschaffen. Maar hoe recupereer je de reeds ontvangen en uitgegeven subsidies en stimulansen bij de bedrijven en consumenten? Want de transitie is in volle gang. Ook in de Republikeinse staten, die veel profijt hebben bij de IRA. Iowa bijvoorbeeld, produceert meer dan 80% van zijn elektriciteit uit hernieuwbare bronnen, vooral windenergie. Het aandeel stijgt tot 70% in South Dakota en 42% in Texas, het bolwerk van de Amerikaanse olie-industrie. En landbouwers kunnen met de installatie van zonnepanelen op hun velden hun landbouwactiviteit diversifiëren.

De IRA had ook een impact op de energiemix die de Amerikanen produceren. Van september 2024 tot augustus 2025 werd bijna 43% van de Amerikaanse elektriciteit opgewekt uit niet-fossiele bronnen: 17% uit kernenergie, 10% uit wind en 8% uit zonne-energie.

China, een geduchte tegenstander

In 2024 investeerde China 818 miljard dollar in zijn energietransitie. Dat is veel meer dan de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk samen. Hernieuwbare energie draagt bij aan meer dan 10% van de economische groei. Met de ambitie om tegen 2060 een koolstofneutrale economie te financieren, domineert China nu de markt voor elektrische voertuigen en zonne-energie. Bovendien controleert het 90% van de raffinageactiviteiten van zeldzame aardmetalen. 
Begin dit jaar werd ook een uitgebreide energiewet van kracht die structuur geeft aan de governance van de energietransitie. Al die informatie bij elkaar toont de ambitie van 's werelds op een na grootste economie om ook in de energietransitie het leiderschap te veroveren. En nu de VS is weggegaan, is mogelijk zijn plaats vergaan…

Inflatie en transitie

Door de shutdown van de overheidsdiensten krijgen we de Amerikaanse inflatiecijfers voor september pas op 24 oktober. Ook al heeft de schok in verband met de invoertarieven zich tot nu toe niet voorgedaan, vertoont de gisteren gepubliceerde Empire State Index (productieactiviteit in de staat New York) tekenen van versnelling. Het spook van de inflatie heeft het schip van de Amerikaanse economie dus nog niet verlaten. De energiecrisis van 2022 heeft ons wel de onlosmakelijke band laten zien tussen de stabiliteit van een energiemix en inflatie. In een wereldwijde context van energietransitie is het voorkomen van mogelijke haperingen in het aanbod van fundamenteel belang. Al was het maar in het kader van de winning en recyclage van zeldzame aardmetalen ... Of de koolstofprijzen. De inflatie blijft een dreigende wolk boven de Amerikaanse economie. Moge ze de energietransitie sturen zonder ze te doen imploderen...